Krzywda i kłamstwo Republiki Weimarskiej

autor zdjęcia: Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

1920 r.: francuski żołnierz w pociągu pełnym koksu (w pobliżu Kolonii), wysyłanego do Francji w ramach reparacji wypłacanych przez Niemcy po I wojnie światowej

autor zdjęcia: Getty Images

źródło: Rzeczpospolita

John Maynard Keynes (1883–1946), angielski ekonomista

autor zdjęcia: German Federal Agency for Civic Education/ Wikimedia Commons

źródło: Rzeczpospolita

Niemcy protestujący pod Reichstagiem po ogłoszeniu postanowień traktatu wersalskiego podpisanego 28 czerwca 1919 r.

Mit o tym, że traktat wersalski pchnął Niemcy w otchłań nędzy i egzystencjalnego upadku, przetrwał Hitlera i wrósł w historyczny kanon.

Gdy słyszymy o trosce przywódców Europy, żeby Rosja – która barbarzyńsko morduje swych sąsiadów – nie czuła dyskomfortu upokorzenia ze strony Zachodu, w tle pobrzmiewa wspomnienie błędów państw Ententy po I wojnie światowej. Logiczny ciąg zdarzeń wskazuje, że surowe obchodzenie się z pokonanym, a zwłaszcza jarzmo narzuconych reparacji wojennych – niemożliwych do udźwignięcia, a przy tym niesprawiedliwych – musiało wywołać frustrację Niemców, za czym szła destrukcja systemu politycznego, krach demokracji, a w konsekwencji II wojna światowa. Pomijając, że Rosji wciąż daleko do klęski, to wpływ reparacji na los Republiki Weimarskiej byłby wart rozważenia, gdyby Niemcy je naprawdę płacili.

Zadośćuczynienie czy zemsta?

Problem odszkodowań wiąże się z kwestią winy za wojnę – rzeczywiście w lipcu 1914 r. mocno niejasnej. Sprawa nurza się w hipokryzji, gdyż bez wyjątku wszystkie mocarstwa, począwszy od Niemiec, miały dowody na swoją niewinność, publikowane w księgach różnego koloru.

Odwołanie do odpowiedzialności było rewolucyjne; dotychczas pokonanych karano bez dania racji. Prusy brutalnie zdarły skórę z Paryża po 1870 r., a bolszewicka Rosja słono zapłaciła za pokój w Brześciu. Nic nie wskazuje, by Rzesza łagodniej obeszła się z Francją po zwycięstwie na froncie...